ބަދަލުވާ ޙަޔާތް (ސައްބީސްވަނަ ބައި): ކައިވެނިން ގުޅޭ ޢާއިލާ

ކުރީ ބައިގައި އަޅުގަނޑުމެން މައިންބަފައިންނާއި ބެހޭގޮތުން ވާހަކަ ދައްކައިފީމެވެ. މި ބައިގައި އަޅުގަނޑު ވާހަކަ ދައްކާނީ ‘އިނދެގެން އުޅޭ މީހާގެ ޢާއިލާ އާއި ގުޅޭ ގޮތުންނެވެ.

 

މިއީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް މިއާއި ބެހޭގޮތުން އެކި ޒާތްޒާތުގެ ވާހަކަތައް އިވޭ މަޢުޟޫއެކެވެ. ފިރިމީހާ ނުވަތަ އަނބިމީހާއާއި ކައިވެނިން ގުޅޭ ޢާއިލާއާއި އިޚްތިލާފް އުފެދޭ ވާހަކައެވެ.

 

އަޅުގަނޑުމެން އިނދެގެން އުޅޭ މީހާގެ ޢާއިލާ އާ މެދު ކަން ކުރަންވާނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟ އެންމެ ފުރަތަމަ ކަމަކަށް، ހުރިހާ ބޮޑެތި މީހުންނަށް ވެސް އިޙްތިރާމް އަދާ ކުރުމަށް އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެންގިފައިވެއެވެ. މި އިޙްތިރާމް ތިބާގެ އިނދެގެން އުޅޭ މީހާގެ ޢާއިލާ އަށް އިތުރުވާން ޖެހެއެވެ. އެހެނީ މިއީ ތިބާގެ އަނބިމީހާގެ ނުވަތަ ފިރިމީހާގެ މައިންބަފައިންނެވެ. އެހެންކަމުން އިނދެގެން އުޅޭ މީހާގެ ޢާއިލާއަށް އިޙްތިރާމް ކުރުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ދީނުގައިވާ އުޞޫލެކެވެ.

 

އިނދެގެން އުޅޭ މީހާގެ ޢާއިލާ އާ އެކީ އެއްގެއެއްގައި އުޅޭއިރު އެހެންނޫނީ ޖެހޭ މައްސަލަތަކެއް ވެއެވެ. ވަކިން ޚާއްޞަކޮށް ދަނބިދަރިއާއި މައިދައިތައާއި ޖެހޭ މައްސަލަތަކެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި މި މައްސަލަތައް ޖެހެނީ ސަބަބުތަކާއި ލައިގެންނެވެ.

 

އެންމެ ފުރަތަމަ ކަމަކަށް، ދެ ފަރާތުން ވެސް އިޙްތިރާމް އަދާ ކުރުން މުހިއްމެވެ. އަނބިމީހާ އޭނަގެ ފިރިމީހާގެ ޢާއިލާ އަށް އިޙްތިރާމް އަދާ ކުރަން ޖެހޭނެއެވެ. ފިރިމީހާ ވެސް އޭނަގެ އަނބިމީހާގެ ޢާއިލާ އަށް އިޙްތިރާމް އަދާކުރަން ޖެހޭނެއެވެ. ހަމަ އެފަދައިން އިނދެގެން އުޅޭ މީހާގެ ޢާއިލާ ވެސް އެމީހުންގެ ދަރިފުޅު އިނދެގެން އުޅޭ ކުއްޖާއަށް އިޙްތިރާމް އަދާ ކުރަން ޖެހޭނެއެވެ.

 

އަޅުގަނޑުމެން ސިކުނޑީގައި ބަހައްޓަންޖެހޭ އެއް ކަމަކީ، ފިރިމީހާއާއި އަނބިމީހާގެ ދެމެދަށް ވަނުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ދީނުގައި ވަރަށް ބޮޑަށް ނަހީ ކުރައްވާފައިވާ ކަމެއް ކަމެވެ. މިއީ އަޅުގަނޑު ވަރަށް ބޮޑަށް އަލި އަޅުވާލަން ބޭނުންވާ ކަމެކެވެ.

 

ޝައިޠާނާގެ ލަޝްކަރުތަކެއް ވާކަން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގެއެވެ. އެ ލަޝްކަރުތައް އެކި ދިމަދިމާލަށް ގޮސް އެމީހުން ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތްތައް ކުރުމަށްފަހު ޝައިޠާނުންގެ ލީޑަރު ގާތަށް އެނބުރި އާދެއެވެ. އެއަށްފަހު އެ ޝައިޠާނުން އެމީހުން ކުރި ކަންތައް ކިޔައިދެއެވެ. މިވެނި މީހަކު ލައްވާ އެވެނި ކަމެއް ކުރުވީމެވެ. މިވެނި މީހަކު ލައްވާ ދޮގު ހެއްދީމެވެ. އެވެނި މީހަކު ލައްވާ ވައްކަން ކުރުވީމެވެ. މި ވާހަކަތައް އިވިފައި އެ ލީޑަރު އެހާ އުފަލެއް ނުވެއެވެ. އެހެނަސް ފިރިއަކާއި އަންބެއްގެ ދެމެދަށް ތިމަންނާ ވަދެފީމޭ ޝައިޠާނަކު ބުނެފިނަމަ، ޝައިޠާނުންގެ ލީޑަރު އިންތިހާއަށް އުފާވެއެވެ.

 

އެހެން ބަސްތަކަކުން ބުނާނަމަ މިއީ ޝައިޠާނުން އެންމެ ބޮޑަށް ސަމާލުކަން ދޭ ކަމެވެ. އެމީހުން އެންމެ ކުރާ ހިތްވާ އެއްކަމަކީ ފިރިމީހާއާއި އަނބިމީހާގެ ދެމެދަށް އައުމެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ފިރިއަކާއި އަންބެއްގެ ދެމެދަށް ވަދެފިނަމަ އެ ކުރެވެނީ ވަރަށް ގޯސް ކަމެކެވެ. އެ ދެމެދުގައި އަނިޔާއާއި ބޭއިންސާފުން ކަމެއް ހިނގާ ޙާލަތެއްގައި މެނުވީއެވެ. އަދި އެމީހުން ވަކިވާންޖެހޭ ރަނގަޅު ސަބަބެއް އޮތް ޙާލަތެއްގައި މެނުވީއެވެ. އެހެންނޫނީ އެދެމެދުގައި އިޞްލާޙު ކުރަން ތިބާ މަސައްކަތް ކުރާނަމައެވެ.

 

އަޅުގަނޑު މި ދައްކަނީ، ކައިވެނި ކޮށްގެން އުފަލުން އުޅޭ ދެމީހުންގެ ދެމެދަށް އައުމުގެ ވާހަކައެވެ. އެކެއް ކައިރީ އަނެކާގެ ގޯސް ވާހަކަ ދައްކައިގެންނެވެ.

 

އަޅުގަނޑު މި ވާހަކައަށް މިހާ ބޮޑަށް މި އަލިއަޅުވަނީ މިފަދަ އެތައް ވާހަކައެއް އަޅުގަނޑަށް އިވިފައިވާތީވެއެވެ. ޢާއިލާ މީހަކު ފިރިމީހާ އާއި އަނބިމީހާގެ ދެމެދަށް އަންނަ ވާހަކަތަކެވެ. މި ވާހަކައަށް ބާރު ދޭންޖެހޭ ގޮތަށް އަޅުގަނޑަށް ބާރުދެވޭނެ ހެނެއް ވެސް ހިއެއްނުވެއެވެ. ތިބާއަކީ މައިދައިތައަށް ވިޔަސް، ފަހަރިއަށް  ވިޔަސް، ޅިޔަނަށް ވިޔަސް، ފިރިއަކާއި އަންބެއްގެ ދެމެދަށް ވަނުމަކީ ﷲ އެންމެ ރުހިވޮޑިގެންނުވާ ކަންތަކުގެ ތެރެއިން އެއްކަމެވެ. ތިބާގެ ބޭބެގެ އަންހެނުންނާއި މެދު ގޯސް އެއްޗެކޭ ބުނުން، ނުވަތަ ދަރިފުޅުގެ އަންހެނުންނާއި މެދު ގޯސް އެއްޗެކޭ ބުނުމަކީ ވަރަށް ޙަރާމް ކުރައްވާފައިވާ ކަމެކެވެ.

 

އާނއެކެވެ. ކައިވެނި ކޮށްގެން އުޅޭ މީހަކު އޭނަގެ އަމިއްލަ މައިންބަފައިންނަށާއި، ކައިވެނި ކުރި މީހެއްގެ މައިންބަފައިންނަށް ވެސް އިޙްތިރާމް ކުރަންޖެހެއެވެ. ހަމަ އެހެންމެ އަނެކާއާއި މެދު ޣީބަ ބުނުމަކީ އިސްލާމް ދީނުގައި މަނާ ކުރައްވާފައިވާ ކަމެކެވެ. ތިބާގެ ބޭބެގެ އަންހެނުންނާއިމެދު ތިބާއަށް ގޯސްކޮށް ވާހަކައެއް ނުދެކެވޭނެއެވެ. އެހެންނޫނީ ދަރިފުޅު ގާތު އޭނަގެ އަންހެނުންގެ ގޯސް ވާހަކަ ނުދެއްކޭނެއެވެ. މިއީ ފާފަވެރިވާނެ ޢަމަލެކެވެ. ﷲ މިކަމާއިމެދު ތިބާއާއި ސުވާލު ކުރައްވާނެއެވެ.

 

މައްސަލައެއް ހުރި ޙާލަތެއްގައި މި ޙުކުމް ބަދަލުވެގެން ދެއެވެ. މައްސަލައެއް އޮތް ނަމަ އެކަން ޙައްލު ކުރުމަށްޓަކައި ތިބާއަށް މީހެއްގެ ގާތަށް ގޮސް ވާހަކައެއް ދެއްކިދާނެއެވެ. މައްސަލައިގެ ޙައްލަކަށް ދެމީހުން ވަކިވާނީތޯ ނުވަތަ އިޞްލާޙު ކުރާނީތޯ މަޝްވަރާ ކުރެވިދާނެއެވެ.

 

ފާފަވެރިވެގެން ދަނީ އެއްވެސް ސަބަބަކާ ނުލާ ތިބާ މައްސަލަތައް އުފައްދާނަމައެވެ. އެހެންނޫނީ ތިބާ ޣީބަ ބުނާނަމައެވެ. މިއީ ބޮޑު ފާފައެކެވެ. އެހެންކަމުން އަޅުގަނޑުމެން މިކަމާއިމެދު ވަރަށް ފަރުވާތެރިވާން ވާނެއެވެ. އަދި މިކަމާއި ގުޅިގެން ﷲ އަށް ތަޤްވާވެރިވެ ﷲ އަށް ބިރުވެތިވާން ވާނެއެވެ.

 

ދެވަނަ ކަމަކަށް އަޅުގަނޑު ކިޔައިދޭނީ، އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި، މިފަދަ މައްސަލަތައް ފެންމަތިވާ ރޫޙާނީ ސަބަބުތަކެވެ. މިއީ ދޭދޭ މީހުންގެ މެދުގައި އުފެދޭ ‘މުބާރާތުގެ’ ސަބަބުން ވާގޮތެވެ. ވަކިން ޚާއްޞަކޮށް މައިދައިތައާއި އަނބިމީހާއާއި ދެމެދު ޖެހޭ މައްސަލަތަކެވެ. މި މައްސަލަތައް އުފެދެނީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ؟ އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި މީގެ ފަހަތުގައިވާ ސަބަބަކީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފިރިހެން ދަރިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރަން ދަސްކުރެވިފައިވާ ގޮތެވެ.

 

މުޖުތަމަޢިން ވެސް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ދޭ މެސެޖަކީ މިއީއެވެ. ތިބާއަށް ދަރިއަކު ލިބިއްޖެނަމަ، އަދި ވަކިން ޚާއްޞަކޮށް ފިރިހެން ކުއްޖަކު ލިބިއްޖެނަމަ، ތިބާގެ މުޅި ދިރިއުޅުން ވާންޖެހޭނީ އެ ކުއްޖާގެ ވަށައިގެންނެވެ. ތިބާގެ މުޅި ދުނިޔެ ވާންޖެހޭނީ އެ ކުއްޖާއަށެވެ. އަދި ވަކިން ޚާއްޞަކޮށް ފިރިހެން ކުއްޖެއް ވިއްޔާއެވެ.

 

މިއީ ވަރަށް ވެސް ގޯސް ކަމެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެން މިހާ ތަނަށް މި ދަރުސްތަކުގެ ތެރެއިން ދަސްކުރީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިރިއުޅުމުގެ އަސްލަކަށް ﷲ ހެދުމަށެވެ. މަޔަކާއި ކުރިމަތިވާނެ އެންމެ ބޮޑު އެއް އިމްތިޙާނަކީ އޭނަގެ ދަރިފުޅެވެ. އަމިއްލަ ދަރިންނެވެ. އަޅުގަނޑު ކުރިން ވެސް ދެންނެވި ފަދައިން ބައެއްފަހަރު އަޅުގަނޑުމެންނަށް ހަދިޔާ ދެއްވި ފަރާތަށް ވުރެ ބޮޑަށް ހަދިޔާ ދެކެ ލޯބިވެވެއެވެ.

 

އެހެންކަމުން ތިބާއަށް ދަރިއަކު ލިބިއްޖެނަމަ، އެއީ ތިބާގެ އިމްތިޙާނަކަށް ވެދާނެއެވެ. އެ ދަރިފުޅަކީ ތިބާގެ ދިރިއުޅުމުގެ ހުރިހާ ކަމަކަށް ނެހެދުމަށެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި އަޅުގަނޑުމެންގެ ޢާއިލާތައް މިހާ ބަލިކަށީ، ޢާއިލާ ބިނާ ކުރެވިފައިވާ ގޮތް އެހާ ރަނގަޅު ނުވުމުންނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ މުޖުތަމަޢުއިން ފެންނަ ގިނަ ޢާއިލާތަކުގެ ބިންގާއަކީ ކައިވެންޏެއް ނޫނެވެ. އެ ބިންގަލަކީ ކުދިންނެވެ. މިއީ އެންމެ ރަނގަޅު ބިންގަލެއް ނޫނެވެ. އަހަރުތަކެއް ފަހުން އެއްގެއެއްގެ ތެރޭގައި އުޅޭ ދެ މީހުންނަކީ ފިރިއަކާއި އަންބެއް ނޫނެވެ. އެއީ ހަމައެކަނި ބައްޕައަކާއި މަންމައެކެވެ.

 

އެކަން އެގޮތަށް ވަނީ ޢާއިލާގެ ބިންގަލަކީ ކުދިން ކަމަށް ހެދުމުންނެވެ. ދިރިއުޅުމުގެ ހުރިހާ ކަމެއް ބިނާ ވަނީ ކުދިންގެ ވަށައިގެންނެވެ. ބިންގަލަކީ ކުދިންނެވެ. އެހެނަސް ޢާއިލާގެ ފުރިހަމަ ބިންގަލަކަށް ވާންވާނީ ކައިވެންޏެވެ. ބިންގަލަކަށް ވާންވާނީ ފިރިމީހާއާއި އަނބިމީހާއެވެ. މުޅި ޢާއިލާ ހަމައަކަށް އެޅި، ވަރުގަދަވެ، ދުޅަހެޔޮ ވާނީ އެ ބިންގާ ވަރުގަދަ ވެގެންނެވެ. ކުދިން ދުޅަހެޔޮ ވެގެން ދަނީ އެމީހުންގެ މައިންބަފައިންގެ ގުޅުން ވަރުގަދަވެގެން ދިޔުމުންނެވެ.

 

މީގެ މާނައަކީ ކޮބައިހެއްޔެވެ؟ ބައެއްފަހަރު މީހުން ކައިވެނިކޮށް ދަރިން ލިބުމުން، އެ ދެމީހުންގެ ގުޅުމަކީ އެހާ މުހިއްމު ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ދަރިން ލިބުމުން ހުރިހާ ކަމަކީ ވެސް ދަރިންގެ ކަންތަކެވެ. އެއީ ހަމައެކަނި ދަރިން ބަލަމުންދާ ދެމީހުންނެވެ. އަދި އެދެމީހުންގެ ގުޅުމަކީ އެހާ މުހިއްމު ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. އެމީހުން އެ ގުޅުމަކަށް ވަގުތެއް ނުހޯދައެވެ. ދިރިއުޅުން ވެގެން ދަނީ ހަމައެކަނި ދަރިންގެ ކަމަކަށެވެ.

 

މިއީ އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތެއް ނޫނެވެ. މީގެ ސަބަބުން ޢާއިލާގެ މީޒާން ގެއްލިދެއެވެ. ދެން އެ ދެމީހުން ދަރިންގެ ވަށައިގެން ‘ޠަވާފުކުރަން’ ފަށައެވެ. މިއީ މި ޙާލަތަށް އަޅުގަނޑު ދީފައިވާ ނަމެވެ. އެހެން ބަސްތަކުން ބުނާނަމަ ތިބާގެ މައިގަނޑު މަޤްޞަދަކީ ތިބާގެ ކުދިންނެވެ. ޙަޔާތުގެ ހުރިހާ ކަމެއް ގުޅިފައިވަނީ ހަމައެކަނި ކުދިންނާއެވެ. ތިބާއަށް ތިބާގެ އަމިއްލަ ޝަޚްޞިއްޔަތެއް ނޭނގެއެވެ. ތިބާގެ ކައިވެންޏަށްޓަކައި ތިބާ ވަގުތު ހުސް ނުކުރަމުއެވެ. ހަމައެކަނި ފިރިމީހާ ނުވަތަ އަނބިމީހާ އާއިއެކު ވަގުތު ހޭދަކުރަން ބޭނުންވުމަކީ އަމިއްލަ އެދުން ބޮޑުވުން ކަމަށް އެހެން މީހުން ދެކެން ފަށައެވެ. އެއީ އަޖާއިބުވާންޖެހޭ ފަދަ ކަމަކަށް ވެއެވެ. އެމީހުންގެ ދިރިއުޅުން ވާންޖެހޭނީ ހަމައެކަނި ދަރިންނާއި މެދުގައެވެ.

 

މިއީ އެންމެ ފުރިހަމަ ބިންގަލެއް ނޫނެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އުފެދިގެން ދަނީ، އެތައް އަހަރު ވަންދެން އޭނަގެ ފިރިހެން ދަރި ވަށައިގެން ‘ޠަވާފްކުރި’ މަންމައެކެވެ. އެ މަންމަ ޒުވާން އިރު، ދަރިފުޅުގެ ބައްޕަ ވަކިން ނިދިއިރު އެ މަންމަ ދަރިފުޅާއި އެއްކޮށް ނިދިއެވެ. މިއީ ހައްތަހާވެސް މީޒާނުން ގެއްލިފައިވާ ކަންތަކެވެ. މީޒާނުން ގެއްލިފައިވާ ބިންގަލުގެ ނަތީޖާ ފެންނަނީ މާ ފަހުންނެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި މައިދައިތައާއި އަނބިމީހާއާއި ދެމެދު ‘މުބާރާތް’ އުފެދިގެން ދަނީ މި ބިންގަލުގެ ސަބަބުންނެވެ.

 

ކީއްވެ ހެއްޔެވެ؟ ނިކަން ވިސްނާށެވެ. ދިރިއުޅުމުގެ ހުރިހާ ކަމެއް ދަރިފުޅަށްޓަކައި ޤުރުބާން ކުރި އަންހެނެކެވެ. އޭނަ ޤުރުބާން ކުރީ އަމިއްލަ ނަފްސެވެ. އަމިއްލަ ޝަޚްޞިއްޔަތެވެ. އަމިއްލަ އުފަލަށް ކުރާ ކަންތަކެވެ. ބައެއްފަހަރު އަމިއްލަ ތަޢުލީމު ވެސްމެއެވެ. ބައެއްފަހަރު ވަޒީފާ ވެސް މެއެވެ. ހުރިހާ ކަމެއް ޤުރުބާން ކުރިއެވެ. އެ ފިރިހެން ދަރިފުޅަށްޓަކައެވެ.

 

އެ ދަރިފުޅަށްޓަކައި އަމިއްލަ ފިރިމީހާއާއި އޮތް ގުޅުން ވެސް ހީނަރު ކުރިއެވެ. އެހެންކަމުން އެ އަންހެން މީހާގެ ހުރިހާ ސަމާލުކަމެއް ވަނީ އެ ފިރިހެން ދަރިފުޅަށެވެ. އެހެންކަމުން މި ދަރިފުޅުގެ ވަށައިގެން ‘ޠަވާފު’ ކުރެވިފައިވެއެވެ. މިއީ ކުރުން ރަނގަޅު ކަމެއް ނޫނެވެ. މި ކަންތައް 30 އަހަރު ވަންދެން ކުރެވިފައިވާ ކަން ޚިޔާލަށް ގެންނާށެވެ. ތިބާ އެ ދަރިފުޅަށްޓަކައި ހުރިހާ ކަމެއް ޤުރުބާން ކުރީމުއެވެ. މި ދަރިފުޅަށް 30 އަހަރުވެއްޖެއެވެ. އަދި މިހާރު އެ ދަރިފުޅު އުޅެނީ މީހަކާއި އިންނާށެވެ. ތިބާ އެ ހުރިހާ ކަމެއް ދެން ދޫކޮށްލާނަން ހެއްޔެވެ؟

 

ޖަވާބަކީ ނޫނެކެވެ. އެ މަންމައަށް ބުނެވޭ ފަދައެވެ. 30 އަހަރު ވަންދެން އަހަރެން މި ކުއްޖާ ވަށައިގެން ‘ޠަވާފު’ ކޮށްފީމެވެ. އޭނަ މީހަކާއި އިނުމުން އަހަރެން އެ ހުރިހާ ކަމެއް ދޫކޮށްލާނެ ކަމަށް އޭނަ ހީކުރަނީ ހެއްޔެވެ؟

 

ހިތާމަ ހުރި ކަމަކީ އެފަދަ އަންހެނަކަށް އެ ޙާލަތުގައި އެންމެ އެދެވޭ ގޮތަށް ދޫކުރަން ނުކުޅެދެނީއެވެ. އެހެންކަމުން ދެން މިކަން ވެގެންދަނީ މުބާރާތަކަށެވެ. ދަރިފުޅު އެންމެ ބޮޑަށް ލޯބިވަނީ ކާކު ދެކެތޯއެވެ؟ އެންމެ ބޮޑަށް އަޑު އަހަނީ ކާކު ބުނާ ވާހަކައެއްތޯއެވެ؟ ދަރިފުޅުގެ ‘ވެރި ފަރާތަކީ’ ކާކުތޯއެވެ؟

 

މިއީ އެއްގޮތަކަށް ވެސް ރަނގަޅު ގޮތެއް ނޫނެވެ. މިއީ ވާންޖެހޭ ގޮތެއް ނޫނެވެ. މުބާރާތެއް ވާކަށް ނުޖެހެއެވެ. އެހެނީ މަންމައާއި އަނބިމީހާއަކީ މުޅިން ތަފާތު ދެ ދައުރެއް އަދާ ކުރާ ދެމީހުންނެވެ. އެހެނަސް މިކަން މި ގޮތަށް ވެގެން ދަނީ އެންމެ ކުރީ ކޮޅުގައި ހުރި ‘އަންހެލްދީ އެޓޭޗްމެންޓް’ އެއްގެ ސަބަބުންނެވެ. ތިބާގެ ހިތުގެ މެދުގެ މަޤާމް ﷲ ގެ ބަދަލުގައި ދަރިފުޅަށް ދިނުމުން ކަން ވާ ގޮތެވެ. ތިބާގެ މުޅި ދިރިއުޅުން ދަރިފުޅުގެ ވަށައިގެން ރޭވުމުން ކަންވީ ގޮތެވެ. ވަކިން ޚާއްސަކޮށް ފިރިހެން ދަރިފުޅެވެ. ތިބާގެ މުޅި ޙަޔާތް ﷲ ގެ އަމުރުފުޅުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާވުމުގެ ބަދަލުގައި، އެ ބިނާވެގެން ދިޔައީ ތިބާގެ ދަރިފުޅުގެ މައްޗަށެވެ. މިއީ މީޒާން ގެއްލޭ ޙާލަތެކެވެ. އެހެންކަމުން މީގެ ނަތިޖާއަކީ ވެސް މީޒާނުން ގެއްލިފައިވާ ކަމެކެވެ.

 

އެހެންކަމުން މި މައްސަލައިގެ އަސްލާއި ހަމައިން މައްސަލަ ޙައްލު ކުރެވޭނެ ގޮތަކީ ޙަޔާތުގައި ރަނގަޅު މީޒާނެއް ގެންގުޅެގެންނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ދިރިއުޅުމުގައި އެންމެ ބޮޑަށް ސަމާލުކަން ދޭ ކަން ރަނގަޅު ކޮށްގެންނެވެ. އަދި ޢާއިލާގެ ބިންގާ ވެސް ރަނގަޅު ކޮށްގެންނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ކައިވެންޏަށް އަނެއްކާވެސް ވަގުތު ދޭން ފަށަން އަޅުގަނޑުމެން ޖެހެއެވެ. ތިބާއާއި ތިބާ އިނދެގެން އުޅޭ މީހާއާއި ދެމެދު އޮތް ގުޅުމަށް ވަގުތު ހޯދަން ތިބާ ޖެހޭނެއެވެ. ތިއީ ހަމައެކަނި މައިންބަފައިންނެއް ނޫނެވެ. ތިއީ ހަމައެކަނި އެއްފުރާޅެއްގެ ދަށުގައި އުޅޭ މަންމައަކާއި ބައްޕައެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ ވަރުގަދަ ކައިވެންޏަކަށް ބިނާވާ ޢާއިލާއެއް ވެސް ވަރުގަދަވެ ދުޅަހެޔޮވެއެވެ.

 

އަޅުގަނޑަށް ފެނިފައިވާ އަނެއް މައްސަލައަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ މުޖުތަމަޢުގައިވާ ސަޤާފީ ވިސްނުމެކެވެ. އާނއެކެވެ. އަންހެން މީހާ ކައިވެނި ކުރުމުން އޭނަ އެހެން ޢާއިލާއެއްގެ ބަޔަކަށް ވެގެންދެއެވެ. ފިރިހެނަކު ވެސް ކައިވެނި ކުރުމުން އެހެން ޢާއިލާއެއްގެ މީހަކަށްވާ ފަދައިންނެވެ. ކައިވެންޏަކީ ދެ ޢާއިލާއެއްގެ ވެސް ގުޅުމެވެ.

 

އެހެނަސް ގިނަ މީހުން ގެންގުޅޭ ޚިޔާލަކީ، އަންހެނަކު ކައިވެނި ކޮށްފިނަމަ، އޭނަ އަމިއްލަ ޢާއިލާ ދޫކޮށްލަނީއެވެ. ބައެއް މީހުން ހީކުރާ ގޮތުގައި ދެން އެ އަންހެން ކުއްޖާގެ މައިންބަފައިންނަށްޓަކައި އެކުއްޖާ ޒިންމާ ނަގަން ނުޖެހޭނެއެވެ. އެހާ ހިސާބުން އެ އަންހެން ކުއްޖާގެ ހުރިހާ ޒިންމާއެއް ދާންޖެހޭނީ ފިރިމީހާގެ ޢާއިލާއަށެވެ.

 

މިއީ އިސްލާމީ ނަޒަރަކުން ބަލާއިރު ޙަޤީޤީ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ މައިންބަފައިންނަށް އިޙްސާންތެރިވުމާއި، ޒިންމާދާރުވުމާއި ރަނގަޅުވުމާއި  ގުޅޭ ގޮތުން އައިސްފައިވާ އާޔަތްތައް ބާވައިލައްވާފައިވަނީ ހަމައެކަނި ފިރިހެނުންނަށް ކަމެއް އާޔަތްތަކުގައި ނުވެއެވެ. އެހެންނޫނީ އެކަންތައް ވަނީ ހަމައެކަނި ކައިވެނި ނުކުރާ އަންހެނުންނަށް ކަމަށް ވެސް ނެތެވެ. އެ އާޔަތް ބާވައިލެއްވުނީ ހުރިހާ އެންމެންނަށެވެ.

 

މައިންބަފައިންނަށް އިޙްސާންތެރިވެ އެމީހުންނާއިމެދު ޒިންމާދާރު ވުމަކީ ހަމައެކަނި ކައިވެނި ނުކުރާ އަންހެނުންނަށް އޮތް ކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި އެއީ ހަމައެކަނި ފިރިހެނުންނަށް ވެސް އޮތް ކަމެއް ނޫނެވެ. އެއީ ފިރިހެނުންނާއި އަންހެނުންނަށް ވެސް އޮތް ކަމެކެވެ. ކައިވެނި ކުރިޔަސް ނުކުރިޔަސްމެއެވެ.

 

އެހެންކަމުން އަންހެނެއްގެ ގޮތުގައި އަޅުގަނޑުގެ މައިންބަފައިން އެއްކޮށް ދޫކޮށްލަން އަޅުގަނޑަށް ނުޖެހެއެވެ. އަޅުގަނޑު ދެންވެސް އަޅުގަނޑުގެ މައިންބަފައިންނަށް ހެޔޮވާން ޖެހޭނެއެވެ. އަޅުގަނޑުގެ މައިންބަފައިންނަށް ޒިޔާރަތްކޮށް އަޅާލައި ހެދުމުގެ ޒިންމާ އަޅުގަނޑުގެ ބޮލުގައި އަދިވެސް ވެއެވެ. އެމީހުންނަށް ހެޔޮކޮށް ކަންތައް ކޮށްދީ އެމީހުން އަޅުގަނޑަށް ބޭނުންވާ ދުވަހު، އަޅުގަނޑު އެމީހުންނަށްޓަކައި ހުންނަން ޖެހޭނެއެވެ.

 

އެހެންކަމުން އަޅުގަނޑު މި ފުރިހަމަ މީޒާނަށް އަނބުރާ ދާންޖެހެއެވެ. އަޅުގަނޑަށް އެކި ޒާތްޒާތުގެ ވާހަކަތައް އިވިފައިވެއެވެ. އަހަރެން ތީނަގެ މައިންބަފައިންނާ ބައްދަލު ކުރަން މަނާކޮށްފިއްޔާ ހަދާނީ ކިހިނެއްތޯ ފިރިމީހާ ބުނާ ޙާލަތްތަކެވެ. މައިންބަފައިން ބަލިވިޔަސް މެއެވެ. މިކަހަލަ އަޖާއިބު ކުރުވަނިވި ވާހަކަތަކެވެ.

 

މިއީ ހައްތަހާވެސް އިސްލާމްދީނާއި ޚިލާފު، ސަޤާފަތުގެ ތެރެއިން އައިސްފައިވާ ކަންތަކެވެ. ކައިވެންޏަށްފަހު އަންހެން މީހާ ޒިންމާ ވާންޖެހެނީ ހަމައެކަނި ފިރމީހާގެ ޢާއިލާއަށް ކަމެވެ. ތިބާގެ މައިންބަފައިންގެ އަގެއް އެހާ ހިސާބުން ނެތޭ ބުނެވޭ ފަދައެވެ. އެއީ ޙަޤީޤަތެއް ނޫނެވެ. ތިބާ ދެންވެސް ތިބާގެ މައިންބަފައިންގެ މައްޗަށް ހުރި ޒިންމާތައް އަދާ ކުރަން ޖެހޭނެއެވެ. އަޅުގަނޑުގެ މައިންބަފައިން ފަދައިން އެއްވެސް ފިރިހެން ދަރިއަކު ނެތް މައިންބަފައިންނާއި މެދު ނިކަން ވިސްނާށެވެ. އަޅުގަނޑަކީ ތިން އަންހެން ކުދިންގެ ތެރެއިން އެކެކެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ދޮށީ ދައްތައަކީ ހަގު ކޮއްކޮއެއް ވެއެވެ. އެހެންކަމަށްވާނަމަ އަޅުގަނޑުގެ މައިންބަފައިން ބަލާނީ ކާކު ހެއްޔެވެ؟ އަންހެން ކުދިން ކައިވެންޏަށްފަހު މައިންބަފައިން ދޫކޮށްލާނަމަ، އަޅުގަނޑުގެ މައިންބަފައިން ފަދަ މައިންބަފައިންނަށް އަޅާލާނީ ކާކު ހެއްޔެވެ؟ އެމީހުންގެ ފިރިހެން ދަރިންނެއް ނެތެވެ.

 

އެހެންކަމުން މިއީ އިސްލާމްދީނާއި ވަރަށް ޚިލާފު ޚިޔާލުތަކެވެ. ފިރިމީހާއާއި އަނބިމީހާ ވެސް އެމީހުންގެ އަމިއްލަ މައިންބަފައިންނަށް އަދާ ކުރަންޖެހޭ ޒިންމާތައް އަދާ ކުރަންޖެހޭނެއެވެ. ކައިވެންޏަށްފަހު ވެސް މައިންބަފައިންނާއިމެދު އަޅާލާން ވާނެއެވެ. އަދި ހަމަ މިއާއިއެކު ކައިވެނިން ގުޅޭ ޢާއިލާއަށް އިޙްތިރާމް ކުރުމާއި ހެޔޮކޮށް ހިތުން ވެސް އޮވެއެވެ.

 

މި މަޢުޟޫ ނިންމުމުގެ ކުރިން އަޅުގަނޑު އަލިއަޅުވާލަން ބޭނުންވާ ކަމެއް އެބައޮތެވެ. އަޅުގަނޑު ތި ހުރިހާ ބޭފުޅުންނަށް ހަނދާން ކޮށްދޭން ބޭނުންވަނީ އިންސާފުން ކަންކުރުމުގެ މުހިއްމު ކަމެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ތަކުރާރުކޮށް ޤުރުއާނުގައި ވަޙީ ކުރައްވާފައިވަނީ ޢަދުލުވެރިވުމަށެވެ. ޚުދު އަޅުގަނޑުމެންގެ އަމިއްލަ ނަފްސާއި ދެކޮޅަށް ވިޔަސް މެއެވެ. އަދި އަޅުގަނޑުމެންގެ ޢާއިލާ މީހުންނާއި ދެކޮޅަށް ވެސްމެއެވެ.

 

އެހެންކަމުން ބޭއިންސާފުން ހިނގާ ކަންތަކާއި ދެކޮޅަށް އަޅުގަނޑުމެން ފިޔަވަޅެއް އެޅުން ވަރަށް މުހިއްމެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ މުޖުތަމަޢުއިން އެންމެ ބޮޑަށް ފެންނަ އެއް މައްސަލައަކީ، އަނބިމީހާ އާއިމެދު ގޯސްކޮށް ކަންތައް ކުރެވޭ ހިނދު ވެސް ފިރިމީހާ އެއްޗެކޭ ނުބުނުމެވެ. އާނއެކެވެ. ފިރިމީހާގެ މަންމައަށް އިޙްތިރާމް އަދާ ނުކުރެވޭނަމަ ވެސް ފިރިމީހާ އެއާއި ދެކޮޅަށް ފިޔަވަޅު އަޅަން ޖެހޭނެއެވެ.

 

އެހެނަސް މި ޒަމާނުގައި އަޅުގަނޑުމެންނަށް ގިނައިން ފެންނަ މަންޒަރަކީ، އަނބިމީހާއާއިމެދު ގޯސްކޮށް ކަންތައް ކުރެވޭ ހިނދު ވެސް ފިރިމީހާ އެކަމާއިމެދު އަޅާނުލާ ހުންނަ މަންޒަރެވެ. އެހެން ބަސްތަކުން ބުނާނަމަ ފިރިމީހާއަށް އިންސާފުވެރިއެއް ނުވެވެއެވެ. އުޞޫލުތަކުގައި ނުހިފެހެއްޓެވެ. މި ޙާލަތުގައި އިންސާފުވެރިވުމުގެ މާނައަކީ ފިރިމީހާ އޭނަގެ މަންމައަށާއި ބައްޕައަށާއި ތިމާގެ މީހުންނަށާއި އެއްބަނޑު އެއްބަފާ މީހުންނަށް ރުންކުރުވުމެއް ނޫނެވެ. އެހެނެއްކަމަކު މީގެ މާނައަކީ މުއުމިނުންގެ ގޮތުގައި އަޅުގަނޑުމެން ޢަދުލުވެރިކަމަށްޓަކައި ތެދުވާން ޖެހޭކަމެވެ.

 

އަޅުގަނޑުމެންނަށް ގޯސްކަމެއް ފެނިއްޖެނަމަ އެކަމާއި ދެކޮޅަށް އަޅުގަނޑުމެން ތެދުވާންޖެހޭނެއެވެ. ކުރީ ބައެއްގައި ވެސް އަޅުގަނޑު ދެންނެވި ފަދައިން މިކަން ކުރެވޭނެ ރީތި ގޮތްތައް ވެއެވެ. ކާފިރަކަށް ވުމަށް އެ ޞަހާބީއެއްގެ މަންމަ އެދެމުން ދިޔަ ޞަޙާބީއަށް ވެސް، އެ މަންމައާއި ރީތި ބަހުން ވާހަކަ ދެއްކުމަށް އެންގުނެވެ.

 

އެހެންކަމުން މިކަން ކުރަންވީ ގޮތެއް ވެސް އޮންނާނެއެވެ. މިކަން ކުރެވޭނެ ވިސްނުންތެރި ގޮތެއް އޮންނާނެއެވެ. އިޙްސާންތެރިކަމާއިއެކު ކުރެވޭނެ ގޮތެއް އޮންނާނެއެވެ. އެހެނަސް ތިބާ އެކަން ކުރަންޖެހޭނެއެވެ. ތިބާ ޢަދުލުވެރިކަމަށްޓަކައި ތެދުވަން ޖެހޭނެއެވެ. ތިބާގެ ‘މައިބަދައެއް’ ހުންނަން ވާނެއެވެ. އަދި ތެދު ޙަޤީޤަތަށްޓަކައި ތިބާ ތެދުވަން ޖެހޭނެއެވެ. އަދި ތިބާގެ އަނބިމީހާއާއިމެދު ގޯސްކޮށް ކަންތައް ކުރަން ތިބާގެ ތިމާގެ މީހުންނަށް ފުރުސަތެއް ދީގެން ނުވާނެއެވެ. މިއީ އެކަމަކާއިމެދު ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ތިބާއާއި ސުވާލު ކުރައްވާނެ ކަންތަކެވެ. ތިބާ އިންސާފުވެރިވީތޯއެވެ؟ ގޯސްކޮށް ކަމެއް ވާތަން ފެނިފައި ތިބާ ހެދީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟ ތިބާ ހުރީ ކަމެއް ކުރެވިދާނެ ފަދަ މަޤާމެއްގައެވެ. ތިބާ އެކަން ކުރިން ހެއްޔެވެ؟

 

މިއީ އަޅުގަނޑަށާއި އެހެން މީހުންނަށް ވެސް ހަނދުމަކޮށްދިނުމެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެން އެ މީޒާން ހޯދަންޖެހޭނެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ވާންޖެހޭނީ ޢަދުވެރިވާ ބަޔަކަށެވެ.

 

ނުނިމޭ