ބަދަލުވާ ޙަޔާތް (އެކާވީސްވަނަ ބައި): ޑިޕްރެޝަނާއި އެންޒައިޓީ 2

މިހާ ހިސާބަށް އައިއިރު އަޅުގަނޑުމެން صَبر އާއިމެދު ވާހަކަ ދައްކައިފީމެވެ. އަދި صَبر އާއި ގުޅިގެން މީހުން ގެންގުޅޭ ގޯސް ޚިޔާލުތަކާއިމެދު ވެސް ވާހަކަ ދައްކައިފީމެވެ. އަދި އެކި ޙާލަތްތަކުގައި ޙަޤީޤީ صَبر ގެ ވެރިއަކަށް ވާނެ ގޮތަށް ވެސް އަލި އަޅުވައިފީމެވެ. އަދި އެހެން ބައެއްގައި އިމްތިޙާންތަކަށް އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތުގައި އިޖާބަ ދެވޭނެ ގޮތާއިމެދު ވެސް ވާހަކަ ދައްކައިފީމެވެ. އަދި އިމްތިޙާންތަކަށް ދެވޭ އިޖާބައިގެ ތެރެއިން ނުރަނގަޅު އިޖާބައާއިމެދު ވެސް ވާހަކަ ދައްކައިފީމެވެ. އެއީ ރުޅިވެރިކަން ދެއްކުމެވެ. އަދި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ގެ ނިންމެވުމާއިމެދު ނުރުހުމެވެ. އެއީ ބޭއިންސާފުން ވީ ކަމެއް ކަމަށް ބުނުމެވެ.

އެހެނެއްކަމަކު صَبر ގެ މާނައަކީ އިންސާނީ ޖަޒުބާތުތައް އިޙްސާސް ނުކުރެވުމެއް ނޫނެވެ. މި ނުކުތާއިން އަޅުގަނޑުމެން ދާނީ ހިތާމަވެރިކަމުގެ މަޢުޟޫއަށެވެ. ޑިޕްރެޝަނާއި އެންޒައިޓީއާ މެދު ވާހަކަ ދައްކާއިރު، މިއާއި ގުޅިގެން އަންނަ ގޯސް ޚިޔާލެއް ސާފުކޮށްލުން މުހިއްމެވެ. މިއީ ދީނީ މީހުންގެ ތެރެއިން އަޅުގަނޑަށް ވަރަށް ގިނައިން އިވިފައިވާ ޚިޔާލެކެވެ. ބައެއް ދީންވެރި މީހުން ބުނާ ގޮތުގައި ހިތާމަވެރިކަމުގެ މާނައަކީ އީމާންތެރިކަން ބަލިކަށިވުމެވެ. އެހެންނޫނީ ހިތާމަވެރިކަމަކީ ޝައިޠާނާގެ ފަރާތުން އަންނަ ކަމެއް ކަމެވެ. އަދި ތިބާގެ އީމާންތެރިކަން ވަރުގަދަ ވެއްޖަނަމަ ތިބާއަށް ދުވަހަކުވެސް ހިތާމަވެރިކަމެއް އިޙްސާސް ނުކުރެވޭނެ ކަމަށެވެ.

މިއީ ހައްތަހާވެސް ބޯދާ ޚިޔާލުތަކެވެ. އެހެނީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އިންސާނާ ހެއްދެވީ އެކި އިޙްސާސްތަކާއި އެކީގައެވެ. ހިތާމަވެރިކަމަކީ އޭގެއިން އެއް އިޙްސާސެވެ. ނަބިއްޔުންނަށް ހިތާމަވެރިކަން އިޙްސާސް ކުރެވުނުކަމުގެ ދަލީލު ޤުރުއާނުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ލިބެއެވެ. އެހެންކަމަށްވާނަމަ ހިތާމަވެރިކަމަކީ ބަލިކަށި އީމާންތެރިކަމުގެ ނަތީޖާއެއް ކަމަށް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ބުނެވޭނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟

ޔަޢްޤޫބް ޢަލައިހިއްސަލާމް އާއި ބެހޭގޮތުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގެއެވެ. ޤުރުއާނުގައި އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިކަމަށްވެއެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ މޮޅިޔާއި، ހިތާމައިގެ ޝަކުވާ ދަންނަވާކަން ކަށަވަރީ، ހަމައެކަނި اللَّه އަށެވެ.

އެކަލޭގެފާނު ކީރިތި ކުރެއްވިކަން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގެއެވެ. އެކަލޭގެފާނަށް ހިތާމަވެރިކަން އިޙްސާސް ކުރެވުނުކަން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގެއެވެ. ރަސޫލާ ﷺ ގެ ޙަޔާތްޕުޅުގައި ވެސް ހިތާމައިގެ އަހަރެއް ވޭތުވިއެވެ. އަދި ލޯބިވާ މީހުން ގެއްލުމުން އެކަލޭގެފާނު ވެސް ކީރިތި ކުރެއްވިކަން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގެއެވެ. މިއީ صَبر އާއި ޚިލާފުވާ ކަމެއް ނޫންކަން ވެސް އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގެއެވެ. އަދި ދެރަވުމުގެ މާނައަކީ ތިބާގެ އީމާންކަން ބަލިކަށިވުމެއް ނޫނެވެ. އެ ބޭކަލުންނަކީ ނަބިއްޔުންނެވެ. އެއީ އެންމެ ވަރުގަދަ އީމާންތެރިކަމުގެ ވެރިންނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ އީމާންތެރިކަން އެ ބޭކަލުންނަށް ވުރެ އިތުރެއް ނުވާނެއެވެ.

އެހެންކަމުން އިންސާނަކަށް ވުމުގެ މާނަ ރަނގަޅަށް ސާފުކުރަން އަޅުގަނޑުމެން ޖެހެއެވެ. އިންސާނަކަށް ވުމުގެ އެއް މާނައަކީ ހިތާމަވެރި ވަގުތުތައް ކަނޑައްތު ކުރަން ޖެހުމެވެ. ހިތްދަތި ވަގުތުތައް ތަޖުރިބާ ކުރަން އަޅުގަނޑުމެން ޖެހޭނެއެވެ. އެއީ މި ދުނިޔޭގެ ޙަޔާތުގެ ދަތުރުގައި ހިމެނޭ ކަންތަކެވެ.

އެހެނެއްކަމަކު މި ތަދާއި، އައިސް ގޮސްފައިވާ ހިތާމަވެރިކަމާއި، އައިސް ގޮސްފައިވާ ބިރުވެރިކަމާއި، މި ކަންތައް މީހަކު އިންތިހާއަށް ބަލިކަށި ކުރުވަނީ ކިހިނެއް ވުމުން ހެއްޔެވެ؟ ޢާއްމު އިންސާނީ އިޙްސާސްތަކަށް ވުރެ އެ އިޙްސާސްތައް މީހާގެ މައްޗަށް ބާރު ފޯރުވަނީ ކިހިނެއްވުމުން ހެއްޔެވެ؟ އެހީއެއް ކޮންމެހެން ހޯދަންޖެހޭ ހިސާބަށް ދަނީ ކިހިނެއްވުމުން ހެއްޔެވެ؟

ފަރުވާ ހޯދަން ޖެހޭ ޑިޕްރެޝަނާއި އެންޒައިޓީގެ މަޢުޟޫ އަންނަނީ މިހާ ހިސާބުންނެވެ. މިއީ ޢާއްމު ގޮތެއްގައި އިންސާނަކަށް އިޙްސާސް ކުރެވޭ، އައިސް ގޮސް ވާ ހިތާމަވެރިކަމާއި ބިރުވެރިކަމަށް ވުރެ ބަލިކަށި ކުރުވާ އިޙްސާސްތަކެވެ. މިއީ މީހެއްގެ ޙަޔާތުގައި އެމީހަކު އެއްކޮށް ‘ވާގި ދޫކޮށްލާ’ ކަމެކެވެ. ޢާއްމު ދިރިއުޅުމުގައި ކުރިއަށް ދާން މި ޙާލަތުގައި ވަރަށް ވެސް ދަތިވެގެން ދެއެވެ.

ޑިޕްރެޝަނާއި އެންޒައިޓީ އާއި މެދު ވާހަކަ ދައްކާއިރު، މި ދެ މަޢުޟޫއާއި ގުޅޭ ގޮތުން އެކި ތިއަރީތަކެއް ވެއެވެ. އެއް ތިއަރީ ބުނާ ގޮތުން ޑިޕްރެޝަނާއި އެންޒައިޓީއަކީ އިންސާނާގެ ސިކުނޑީގައިވާ ކެމިކަލްތަކުގެ ޢަދަދަށް އަންނަ ބަދަލަކުން ވާ ކަމެކެވެ. މިއީ ހަމަ ކެންސަރާއި ހަކުރު ބަލި ފަދަ ބައްޔެކެވެ. މިއީ ހަމަ ބަލިމަޑުކަމެއްގެ ގޮތުގައި ބަލަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. އެހެންކަމުން އޭގެ ފަރުވާ ދޭންޖެހޭނީ ބޭހުންނެވެ.

އެހެންކަމުން މިއީ އެއް ނަޒަރިއްޔާތެވެ. މި ނަޒަރިއްޔާތު ބުނާ ގޮތުން ޑިޕްރެޝަނާއި އެންޒައިޓީ އަކީ އިންސާނާގެ ސިކުނޑީގައިވާ ކެމިކަލްތަކަށް އަންނަ ބަދަލުކުން ޖެހޭ ބަލިމަޑުކަމެކެވެ.

ޑިޕްރެޝަނާއި އެންޒައިޓީ އާއި ގުޅޭ އެހެން ތިއަރީތަކެއް ވެއެވެ. ކޮގްނިޓިވް ބިހޭވިއާރ ތެރަޕިސްޓުން ބުނާ ގޮތުގައި، ޑިޕްރެޝަނާއި އެންޒައިޓީއަކީ އަޅުގަނޑުމެން ވިސްނާ ގޮތުންނާއި އުޅޭ ގޮތުން ވެސް އަސަރު ކުރާ ކަންތަކެވެ. އެހެންކަމުން މި ނަޒަރިއްޔާތުގައި އެ ބަލިތަކުގެ ފަރުވާ ދެނީ، އަޅުގަނޑުމެން ވިސްނާ ގޮތާއި އަޅުގަނޑުމެން އުޅޭ ގޮތާއި ގުޅުމެއް ވާ ކަމަށް ބަލައިގެންނެވެ. ކޮގްނިޓިވް ބިހޭވިއާރ ތެރަޕީއަކީ މިއީއެވެ.

ކޮގްނިޓިވް ބިހޭވިއާރ ތެރަޕިސްޓުން ހަމައެކަނި އިންސާނާގެ ސިކުނޑީގައިވާ ކެމިކަލްތަކަށް ނުބަލައެވެ. އެހެނެއްކަމަކު އަޅުގަނޑުމެން ވިސްނާ ގޮތާއި އުޅޭ ގޮތާއި، އެކަންތައް އަޅުގަނޑުމެންގެ އިޙްސާސްތަކަށް ބަދަލު ގެނުވާ ގޮތަށް ވެސް ބަލައެވެ.

އަޅުގަނޑު ޤަބޫލު ކުރާ ގޮތުގައި އިންސާނާއަކީ ހަމައެކަނި ކެމިކަލްތަކެއް ނޫނެވެ. އިންސާނާއަކީ ސިކުނޑިން ސިގްނަލްތައް ފޮނުވާ މެޝިނެއް ނޫނެވެ. އެހެނެއްކަމަކު އިންސާނެއްގެ ކިބައިގައި ވަރަށް ގިނަ ބައިތަކެއް ވެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ކިބައިގައި އެކި ބައިތަކެއް ވެއެވެ.

އަޅުގަނޑުމެންގެ ރޫޙެއް ވެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ހިތެއްވެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ހަށިގަނޑެއް ވެއެވެ. އެ ހަށިގަނޑުގައި ކެމިކަލްތަކެއް ވެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ވިސްނާ ސިކުނޑިއެއް ވެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ގުޅުންތަކެއް ވެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ވަށައިގެންވާ ކަންތަކުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އަސަރު ކުރެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ކެއިން ބުއިމުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އަސަރު ކުރެއެވެ.

އިންސާނެއްގެ ކިބައިގައި އެތައް ބައިވަރު ބައެއް  ވެއެވެ. އިސްލާމް ދީނުގެ މީޒާނަކީ، އަޅުގަނޑުމެންނަކީ މި ހުރިހާ ކަމެއް ވެސް އެކުލެވިފައިވާ ބައެއް ކަން ޤަބޫލު ކުރުމެވެ. އަދި މި ހުރިހާ ކަމެއް އެކަތި އަނެކައްޗާއި ގުޅިފައިވާކަން ޤަބޫލު ކުރުމެވެ. މިއީ ވަކި ވަކި ބައިތަކެއް ނޫނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ސިކުނޑީގައި ހިނގާ ކަންތަކުން އަޅުގަނޑުމެންގެ ހިތަށް އަސަރު ކުރެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ހިތުގައި ހިނގާ ކަންތަކުން ރޫޙަށް އަސަރު ކުރެއެވެ. ރޫޙުގައި ހިނގާ ކަންތަކުން ޙަޔާތުގައި ހިނގާ ކަންތަކަށް އަސަރު ކުރެއެވެ. މިއީ މުޅިންވެސް ގުޅިފައިވާ ކަންތަކެވެ. މި ކަންތައް ވަކި ކުރުމަކީ މުސްތަޙީލު ކަމެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެން މި ހުރިހާ ކަމަކަށް ބަލަން ޖެހޭނީ މި ހުރިހާ ކަމެއް ގުޅިގެންދާ ގޮތަށް ބަލައިގެންނެވެ.

އަޅުގަނޑު މިސާލެއް ދޭނަމެވެ. މިއީ އެތައް އަހަރެއް ކުރިން އަޅުގަނޑު ކިޔާފައިވާ ލިޔުމެކެވެ. އެހެނަސް އަދަށް ދާންދެންވެސް ހަނދާން ހުރި ލިޔުމެކެވެ. މީހަކު ވަރަށް ގަދައަށް ދަތެއްގައި ރިއްސައިގެން އުޅުނެވެ. މި މީހާ ދަތުގެ ޑޮކްޓަރެއް ގާތަށް ދެއެވެ. ޑޮކްޓަރު އެމީހާގެ ދަތް ބަލާފައި އެ ދަތުގައި އިންފެކްޝަން ހެދިފައިވާ ވާހަކަ ބުންޏެވެ. ދަތުގައި ރިއްސަނީ އިންފެކްޝަނުގެ ސަބަބުންނެވެ.

އެމީހާގެ އަތުގައި ހެލްތް އިންޝުއަރެންސެއް ނެތެވެ. އެމެރިކާގައި ހެލްތް އިންޝުއަރެންސް ނެތްނަމަ ތިބާ ވަނީ ވަރަށް ބޮޑު ދަތި ކަމެއްގައެވެ. އެހެންކަމުން އެ ބަލި މީހާގެ އަތުގައި ތަދުފިލުވާ ބޭހާއި އެންޓިބައޯޓިކް އެއްކޮށް ގަންނާނެ ލާރިއެއް ނެތެވެ. ތިބާއަށް ވެސް އެނގޭނެ ގޮތުގައި އިންފެކްޝަން ރަނގަޅު ކުރުމަށްޓަކައި ޑޮކްޓަރު ދޭނީ އެންޓިބައޯޓިކެކެވެ. ޙަޤީޤަތުގައި ފަރުވާ ލިބެނީ އެންޓިބައޯޓިކުންނެވެ. ތަދުފިލުވާ ބޭހުން ހަމައެކަނި ތަދު ފިލާނީއެވެ.

އެ ބަލިމީހާގެ އަތުގައި ދެ ބޭސް ގަންނާނެ ލާރި ނެތުމުން، އޭނަ ޖެހުނީ އޭގެ ތެރެއިން އެކަތި ޚިޔާރު ކުރާށެވެ. ތިބާއަށް ހީވާ ގޮތުގައި އޭނަ ޚިޔާރު ކުރީ ކޮން ބޭހެއް ހެއްޔެވެ؟ އޭނަ ޚިޔާރު ކުރީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ޙަޔާތުގައި ޚިޔާރު ކުރާ ފަދައިން، ތަދު ފިލުވާ ބޭހެވެ. އޭނަ އެ ތަދު އިޙްސާސް ކުރާކަށް ބޭނުމެއް ނުވިއެވެ. އޭނަ ބޭނުންވީ އެ ތަދު ފިލުވާލާށެވެ. ދެން އެ ތަދު އިޙްސާސް ކުރަން އޭނަ ބޭނުމެއް ނުވިއެވެ.

އެހެނަސް މައްސަލައަކީ ބަލިމީހާ އެ އިންފެކްޝަން ދޫކޮށްލި ކަމެވެ. އެހެންކަމުން އިންފެކްޝަން އޭރު ވެސް އެ ދަތުގައިވިއެވެ. އެ އިންފެކްޝަންގެ ޢަލާމާތަށް އޭނަ ފަރުވާ ދެމުން ދިޔައެއްކަމަކު، އެ ޢަލާމާތްތަކުގެ އަސްލަށް ފަރުވާއެއް ނުދެއެވެ.

އެންމެފަހުން އެ މީހާގެ ދަތުގައި އުފެދުނު އިންފެކްޝަން، އެމީހާގެ ސިކުނޑިއާއި ހަމައަށް ފެތުރިގެން ގޮސް އެ މީހާ މަރުވެގެންދެއެވެ.

އަޅުގަނޑު މި ވާހަކަ އެހާ ހަނދާން ހުރީ، އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން އެތައް ބަޔަކު ޙަޔާތުގައި މިފަދައިން ކަން ކުރާތީވެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންނަށް މައްސަލައެއް ކުރިމަތިވުމުން، އަސްލު މައްސަލައާއި އެ މައްސަލައިގެ ޢަލާމާތްތަކެއް ވެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ގިނަ މީހުން ސަމާލުކަން ދެނީ އެ ޢަލާމާތްތަކަށް ފަރުވާ ހޯދުމަށެވެ. އެހެނަސް އެ ޢަލާމާތްތަކުގެ އަސްލު ހޯދަން އަޅުގަނޑުމެން މަސައްކަތް ނުކުރަމެވެ.

ތަދާއިމެދު ވެސް ވަނީ މިކަހަލަ ގޮތެކެވެ. ވަރަށް ގިނަ ފަހަރު އަޅުގަނޑުމެންނަށް ތަދު އިޙްސާސް ކުރެވެއެވެ. މިސާލަކަށް ތިބާ ބަދިގޭގައި ހުއްޓާ ތިބާއަށް ނޭނގި ތިބާގެ އަތް އަލިފާނުގައި ޖެހެއެވެ. ތިބާގެ އަތް ދުރުކުރަން ތިބާއަށް ޖައްސާނީ ކޮންކަމެއް ހެއްޔެވެ؟ ތިބާއަށް އިޙްސާސް ކުރެވޭ ތަދެވެ. އެހެންކަމުން ތަދަކީ ބަދަލެއް ގެންނަން ޖެހޭ ކަމުގެ ނިޝާނެކެވެ.

އެނގެން ޖެހޭ ވަރަށް މުހިއްމު ނުކުތާއަކީ ޑިޕްރެޝަނާއި އެންޒައިޓީގެ ޢަލާމާތްތަކާއި އެކީ ވެސް، އެއީ ކެމިކަލްތަކުގެ މައްސަލައަކަށް ވެދާނެއެވެ. މިސާލަކަށް އަންހެނަކު ވިހެއުމަށްފަހު، އެ މީހާގެ ހަށިގަނޑުގައިވާ ކެމިކަލްތަކަށް އަންނަ ބަދަލަކުން އެ މީހާއަށް ކުރެވޭ އިޙްސާސްތަކަށް ބަދަލު އާދެއެވެ.

އެހެނަސް އަޅުގަނޑު ކުރިން ވެސް ދެންނެވި ފަދައިން އެއީ ހައްތަހާވެސް އެހެން ކަންތަކާ ވެސް ގުޅިފައި ހުރި ކަމެކެވެ. ބައެއްފަހަރު ޑިޕްރެޝަނާއި އެންޒައިޓީގެ ޢަލާމާތްތަކަށް ބަލަންޖެހޭނީ ޙައްލުކުރަން ޖެހޭ އެހެން މައްސަލައެއްގެ ޢަލާމާތްތަކެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ގިނަފަހަރު ހަމައެކަނި ޢަލާމާތްތަކަށް ފަރުވާދޭން އުޅެފިނަމަ، މައި މައްސަލައަކީ ކޮބައިކަން ތިބާއަށް ގެއްލިގެން ދެއެވެ.

އެ މައި މައްސަލައަށް ވާނީ ކޮންކަމެއް ހެއްޔެވެ؟ ސައިކޮލޮޖިސްޓުން ބުނާ ގޮތުގައި އޭގެ ފަހަތުގައި އެތައް ކަމެއް ވެދާނެއެވެ. އެއް ސައިކޮލޮޖިސްޓަކު ބުނާ ގޮތުގައި ގިނަފަހަރު ބައްޔަކީ ޑިޕްރެޝަނާއި އެންޒައިޓީއެއް ނޫންކަމެވެ. އެހެނެއްކަމަކު ޑިޕްރެޝަނާއި އެންޒައިޓީއަކީ އެހެން މައްސަލައެއްގެ ޢަލާމާތެއް ކަމަށެވެ. އަދި އެ މައްސަލައަކީ ކޮބައިކަން ދަނެގަންނަން ސައިކޮލޮޖިސްޓް ޖެހޭނީ ބަލި މީހާއާއި ވާހަކަ ދައްކާށެވެ.

ބައެއް ފަހަރު އެ މައި މައްސަލައަށް ވެގެންދަނީ އެހެން މީހެއްގެ ފަރާތުން ކުޑައިރު ކުރިމަތިވާ އަނިޔާއެކެވެ. އެހެންނޫނީ އެ ދުވަސްކޮޅު އެ މީހަކު ތަޙައްމަލު ކުރަމުންދާ އަނިޔާއެކެވެ. ބައެއްފަހަރު އެހެން މީހުންނާއި އޮތް ގުޅުންތަކުގެ ތެރެއިން އެމީހަކަށް ފުރިހަމަވާން ޖެހޭ އިޙްސާސްތައް ފުރިހަމައެއް ނުވެއެވެ.

މިފަދަ އެތައް ކަމެއް އެ ޑިޕްރެޝަނާއި އެންޒައިޓީގެ ފަހަތުގައިވާ މައި މައްސަލައަށް ވެދާނެއެވެ. އެހެންކަމުން ހަމައެކަނި މައްސަލައިގެ ޢަލާމާތްތަކަށް (ޑިޕްރެޝަނާއި އެންޒައިޓީއަށް) ފަރުވާ ދޭން މަސައްކަތް ކުރުމަކީ މައި މައްސަލައަށް ފަސް އަޅައިލުމެވެ.

އެހެންކަމުން މުހިއްމީ މުޅި ތަޞްވީރަށް ފުރިހަމަ ނަޒަރެއް ދިނުމެވެ. މައި މައްސަލައާއި ހަމައަށް ދިޔުމަށް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ކުރެވޭނީ ކޮން ކަންތަކެއް ހެއްޔެވެ؟ އަޅުގަނޑުމެންގެ ދީނުގައި ވެސް މިކަމަށްޓަކައި ގެންގުޅެވޭނެ ‘އާލާތްތަކެއް’ ވެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ރޫޙާނިއްޔަތުގެ ތެރޭގައިވާ ‘ޚަޒާނާ’ ގެ ތެރޭގައިވެއެވެ.

މި އާލާތްތަކުން ފަރުވާ ހޯދައިދެނީ ހަމައެކަނި ބަލީގެ ޢަލާމާތްތަކަށް ނޫނެވެ. ހަމައެއާއިއެކު ބަލީގެ މައި މައްސަލައަށް ވެސް މި އާލާތްތަކުން ފަރުވާ ލިބިގެންދެއެވެ.

މި އާލާތްތަކަކީ ކޮބައިހެއްޔެވެ؟ އަޅުގަނޑު އެހެން ބައެއްގައި ދެންނެވި ފަދައިން، އަޅުގަނޑު ތިބޭފުޅުންނަށް ‘ބޭސް ސިޓީއެއް’ ދިނީމެވެ. ޒިކުރު ޗެލެންޖް ނަމަކަށް ކިޔާ ބޭސް ސިޓީއެވެ. ޒިކުރު ޗެލެންޖްގެ ތެރެއިން ތިބާގެ ޚަޒާނާ ބިނާ ކުރާނެ ގޮތް އަޅުގަނޑު ކިޔައިދިނީމެވެ. އެއީ ކޮންމެ ދުވަހަކު ކިޔާ ޒިކުރުތަކުގެ ތެރެއިންނެވެ.

މިއީ ވަރަށް ވެސް ބާރުގަދަ ކަމެކެވެ. މިއީ އެއްކަލަ މައި މައްސަލަ ހޯދުމަށް އެހީއަކަށް ވެދޭނެ އާލާތްތަކުގެ ތެރެއިން އެއް އާލާތެވެ. އާނއެކެވެ. ތިބާއަށް ފައިދާ ކޮށްފާނެ އާލާތަކީ ކޮންމެހެން އެހެން މީހަކަށް ފައިދާ ކުރާނެ އާލާތެއް ނޫނެވެ. ބައެއްފަހަރު އަޅުގަނޑުމެން މާ ބޮޑަށް މިކަމާއިމެދު ވިސްނައިގަންނަމުއެވެ. ހަމައެކަނި މި ޒިކުރުތައް ކިޔައި ޙަޔާތުގެ އެހެން ކަމަކަށް ބަދަލު ނުގެނެސް ޙާލަތު ބަދަލު ނުވާ ވާހަކަ މީހަކު ބުނެފާނެއެވެ. އަޅުގަނޑު ކުރިން ވެސް ދެންނެވި ފަދައިން ނަފްސާނީ ބަލިމަޑު ކަމަށް އަސަރު ކުރާ އެތައް ކަމެއް ވެއެވެ. އަދި އެ ބަލިމަޑުކަމަށް ފަރުވާ ހޯދިދާނެ އެތައް ގޮތެއް ވެއެވެ.

އެހެނަސް އެ ‘ޚަޒާނާ’ އަކީ ހަމަ ޙަޤީޤަތުގައި ވެސް ނަފްސާނީ ބަލިމަޑުކަމާއި ކުރިމަތިލުމަށް މީހަކަށް އެހީތެރިވެދޭނެ ވަރަށް ބާރުގަދަ އާލާތެކެވެ.

ދިރާސާތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި ނަފްސާނީ ބަލިމަޑުކަމާއި ކުރިމަތިލުމަށް ތިބާއަށް ކުރެވޭނެ ބައިވަރު ކަންތައް އެބަހުއްޓެވެ. އެމީހުންނަށް ހޯދުނު އެއްކަމަކީ، މީހަކު ވިސްނާ ގޮތް ބަދަލުކުރުމުން، އެމީހަކަށް އިޙްސާސް ކުރެވޭ ގޮތަށް ބަދަލު އާދެއެވެ. ޤުދުރަތީ ގޮތުންނެވެ.

އަޅުގަނޑު މީތި ސިފަކުރާ އެއްގޮތަކީ، ޙަޔާތުގެ އަސާސެއް ވާކަމެވެ. އެއީ އަޅުގަނޑުމެން ސަމާލުކަން ދޭކަމެއް އަޅުގަނޑުމެންގެ ޙަޔާތުގައި ބޮޑުވަމުން ދާނެ ކަމެވެ.

މީހުންގެ ތެރޭގައި އެކި ޒާތުގެ މީހުން އުޅެއެވެ. ބައެއް މީހުންނަކީ އަބަދުވެސް މައްސަލަތަކަށް ސަމާލުކަން ދޭ މީހުންނެވެ. ކޮންމެ ޙާލަތެއްގައި ވެސް އެމީހުންގެ ސަމާލުކަން ދާނީ އަބަދުވެސް އެ ޙާލަތުގައިވާ މައްސަލަތަކަށެވެ. އެ މައްސަލަތައް ވެގެންދާނީ އެމީހުންގެ މުޅި ނަޒަރިއްޔާތަށެވެ.

މިފަދައިން މައްސަލަތަކަށް ސަމާލުކަން ދިނުމުގެ އާދަ ހަރުލާފައިވާ މީހަކު، ވަރަށް ގިނައިން ކަންބޮޑު ވެސް ވާނެއެވެ. އެހެންނޫނީ އެންޒައިޓީ އާއި ކުރިމަތިވާނެއެވެ. މީގެ ސަބަބަކީ އެމީހަކު ސަމާލުކަން ދޭ ކަންތަކެވެ. އެމީހަކު އަބަދު ސަމާލުކަން ދީ ވިސްނާ ކަމެއް އެމީހެއްގެ އިޙްސާސްތަކަށް ބާރުފޯރުވައެވެ. އެމީހެއްގެ ނަފްސާނީ ޙާލަތަށް އަސަރުކުރުވައެވެ.

އެހެންކަމުން އަޅުގަނޑުމެން ސަމާލުކަން ދޭ ކަންތައް ބަދަލުކުރުމުން، އަޅުގަނޑުމެންނަށް އަޅުގަނޑުމެންގެ އިޙްސާސްތައް ބަދަލު ކުރެވޭނެއެވެ.

މިސާލެއް ދޭނަމެވެ. ކޮންމެ ނުބައި ވިސްނުމަކީ ތިބާގެ ގޭގެ ދޮރުގައި ޓަކިދޭ މީހެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަ ކުރާށެވެ. ތިބާ ހުރީ ގޭގައެވެ. ދޮރުގައިވާ ކުޑަ ބަލަކުން ބޭރުގައި ހުރީ ކާކުތޯ ތިބާ ބަލަމުއެވެ. ތިބާއަށް ފެންނަނީ އެތާ ފިރިހެނަކު ހުއްޓާއެވެ. މި މީހާގެ އަތުގައި ބޮޑު ބަޑިއެއް އެބައޮތެވެ. ބޮޑު ވަޅިއަކާއި ކުޑަ ވަޅިއެއް ވެސް އެބައޮތެވެ. ގޭގެ ތެރެއަށް އައިސް އޭނަ ކުރަން އުޅެނީ ރަނގަޅު ކަމެއް ހެން ހިއެއް ނުވެއެވެ.

އެފަދަ ޙާލަތެއްގައި ތިބާ ހަދާނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟ ތިބާގެ ގޭގެ ބޭރުގައި ހުއްޓި އެހެރީ ހަމަ ޔަޤީނުން ވެސް އަނިޔާއެއް ދޭން އައިސް ހުރި މީހެކެވެ. ތިބާ ހަދަނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟

އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ވަރަށް ގިނަ މީހުން ހަދާ ގޮތެއް ބުނާނަމެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ސިކުނޑީގެ ތެރެއަށް އަންނަ ކޮންމެ ނުބައި ވިސްނުމަކީ އެ ދޮރު ކައިރީގައި ހަތިޔާރު ހިފައިގެން ހުރި މީހާ ފަދަ ވިސްނުމެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ދޮރުގައި ނުބައި ވިސްނުމެއް ‘ޓަކި ދިނުމުން’ އަޅުގަނޑުމެން ހަދާ ގޮތެއް އެނގޭ ހެއްޔެވެ؟ އަޅުގަނޑުމެން ދޮރު ހުޅުވަމުއެވެ. ހަމައެކަނި ދޮރު ހުޅުވަނީއެއް ވެސް ނޫނެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ރޭގަނޑުގެ ކެއުމަށް އެމީހާއަށް ދަޢުވަތު އަރުވަމުއެވެ. އަޅުގަނޑުމެން އޭނައަށް ކާންދެމެވެ. އަދި ސައިބޯން މަޑުކުރަން ބޭނުންތޯ އަހަމުއެވެ. މުޅި ރޭގަނޑު ގޭގައި ހޭދަ ކުރަން ބޭނުންތޯ އަހަމުއެވެ. އަދި އޭނަ ހުރުމަށް ކޮޓަރިއެއް ވެސް ތައްޔާރު ކުރަމުއެވެ. މިގޮތަށް ކަންތައް ކުރުމުން އެ މީހާ ހަދަނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟ އޭނަ އަޅުގަނޑުމެންގެ މުޅި ގެ ހަލާކު ކޮށްލައެވެ.

އެ މީހާ އައީ އަނިޔާ ކުރާށެވެ. އެއީ ހަލާކު ކުރުވަނިވި މީހެކެވެ. އޭނަ އައީ ރަނގަޅު ކަމެއް ކުރާކަށް ނޫނެވެ. އަދި އަޅުގަނޑުމެން އޭނަގެ އައުމަށް މަރުޙަބާ ކިޔަމުއެވެ. އަޅުގަނޑުމެން އޭނައަށް ކާންދެމުއެވެ.

އަޅުގަނޑުމެންގެ ވިސްނުމުން އަޅުގަނޑުމެން މިހެން ހަދަނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟ މިސާލަކަށް އަމިއްލަ ނަފްސާއި މެދު ސިކުނޑިއަށް ނޭދެވޭ ޚިޔާލެއް އައުމުން އަޅުގަނޑުމެން އާދައަކަށް ހަދައި މިހެން ހަދަމުއެވެ. އަދި އެ ޚިޔާލު ބޮޑު ކުރުން ނޫންކަމެއް އަޅުގަނޑުމެން ނުކުރަމެވެ.

އަމިއްލަ ނަފްސާއިމެދު ސިކުނޑިއަށް އަންނަ ނޭދެވޭ ޚިޔާލުތަކަކީ ކޮބައިހެއްޔެވެ؟ އަހަންނަކީ ހާދަ ބޭކާރު މީހެކެވެ. އަހަންނަށް އެއްވެސް ކަމެއް ރަނގަޅަށް ނުކުރެވެއެވެ. އަހަރެން އެހާ އެވެނި ކަމެއް ނޫނެވެ. އަހަރެން އެހާ މިވެނި ކަމެއް ނޫނެވެ. މިއީ އަމިއްލަ ނަފްސު ‘ތަޅާލުން’ ފަދަ ކަމެކެވެ. މިފަދަ ވިސްނުންތަކަކީ އެއްކަލަ ބަޑިއާއި ވަޅިތައް ހިފައިގެން ހުރި މީހާއެވެ. ތިބާ އެ ވިސްނުންތަކާއިއެކީ ވަގުތު ހޭދަ ކުރާ ނަމަ ތިބާ އެމީހަކު ގޭގެ ތެރެއަށް ވައްދައި ކާންދެނީއެވެ.

އެހެންކަމުން ތިބާގެ ސިކުނޑިއަށް އެފަދަ ވިސްނުމެއް އައުމުން، ތިބާގެ އަމިއްލަ ނަފްސާއިމެދު ނޭދެވޭ ވިސްނުމެއް އައުމުން، މިސާލަކަށް، އަހަރެން މާ ފަލައެވެ. އަހަރެން އެހާ މޮޅެއް ނޫނެވެ. އަހަރެން އެހާ ރަނގަޅެއް ނޫނެވެ. އަހަންނަކީ ޙަޔާތުގައި ފޭލްވެފައިވާ މީހެކެވެ. މިކަހަލަ ވިސްނުމެއް އައުމުން އަޅުގަނޑުމެން ޖެހޭނީ އަޅުގަނޑުމެން އެތެރެއަށް ވައްދާނީ ކޮންކަހަލަ ވިސްނުމެއްތޯ ނިންމާށެވެ. ސިކުނޑިއަށް އަންނަ ޚިޔާލުތަކަށް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ބާރެއް ނުފޯރުވޭނެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ގޭގެ ދޮރުގައި ޓަކި ދޭނެ މީހަކަށް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ބާރު ނުފޯރުވޭ ފަދައިންނެވެ.

އެހެނަސް ގޭގެ ތެރެއަށް ވައްދާނީ ކާކުތޯ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ނިންމޭނެއެވެ. މީހަކު އެތެރެއަށް ވައްދަން ޚިޔާރު ކުރާއިރު، އަދި އެމީހަކު އެތެރެއަށް ވައްދައި ކާންދޭން ޚިޔާރު ކުރާއިރު، އެއީ ނުބައި މީހަކަށް ވެއްޖެނަމަ އަޅުގަނޑުމެންގެ އަމިއްލަ ގެ އަޅުގަނޑުމެން ހަލާކު ކޮށްލަނީއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ސިކުނޑީގެ ހަމަޖެހުމާއިމެދު އަޅުގަނޑުމެން މިގޮތަށް ކަންތައް ކުރަމުއެވެ. އަދި ހިތުގެ ހަމަޖެހުމާއި މެދުވެސް މެއެވެ.

އެހެންކަމުން ނޭދެވޭ ވިސްނުމެއް އައުމުން، އެ ވިސްނުން ބޭރުގައި ބާއްވަން އަޅުގަނޑުމެން ދަސްކުރަން ޖެހެއެވެ. އަދި އެ ވިސްނުމަށް ‘ކާން ނުދިނުމަށް’ އަޅުގަނޑުމެން ދަސްކުރަން ޖެހެއެވެ. އެކަން އެހެން ވިޔަ ނުދިނުމަށް ދަސްކުރަން ޖެހެއެވެ.

ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައިވާ މީހުންނާއި ވާހަކަ ދެއްކުމުން އަޅުގަނޑަށް އެނގުނު ކަމަކީ، ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި އަންހެނުން އަޅުގަނޑުމެންގެ އަމިއްލަ ނަފްސުތައް ދެރަކޮށްލަމުއެވެ. އަޅުގަނޑުމެން އަމިއްލަ ނަފްސުތަކާއިމެދު ވަރަށް ހަރުކަށިކޮށް ޢަމަލު ކުރަމުއެވެ. އެހެން މީހުންނާއިމެދު ހަރުކަށި ވާ ވަރަށްވުރެ މާ ބޮޑަށެވެ. އަދި އެހެން މީހުން އަޅުގަނޑުމެންނާއިމެދު ހަރުކަށި ވާ ވަރަށް ވުރެ ވެސް ބޮޑަށެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ޗާބޫކެއް ނަގައި އެހެން އެއްވެސް މީހަކު ނުތަޅާނެ ވަރަށް އަޅުގަނޑުމެން އަމިއްލަ ގައިގައި ތަޅާނަމުއެވެ.

އެހެންކަމުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ކުޑަ ކުށެއް ކުރެވުނަސް، ހަމަ ކުއްލިއަކަށް އެ ‘ޗާބޫކު’ ނިކުމެގެން އާދެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެން އެ ޗާބޫކުން ތަޅަނީ ކާކުގެ ގައިގައި ހެއްޔެވެ؟ އަޅުގަނޑުމެންގެ އަމިއްލަ ގައިގައެވެ.

އަޅުގަނޑުމެންނަކީ އަމިއްލަ ނަފްސުތަކާއިމެދު މާ ބޮޑަށް ހަރުކަށި ބައެކެވެ. އަދި ވާ ވަރަށްވުރެ ގިނަ ޒިންމާތައް އަޅުގަނޑުމެން އަމިއްލަ ނަފްސުތަކަށް ގެންނަމުއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންނަށް ހީވާ ފަދައެވެ. މުޅި ދުނިޔެ ސަލާމަތް ކުރަންޖެހެނީ އަހަންނެވެ. ހީވާ ފަދައެވެ. ދުނިޔޭގައިވާ ހުރިހާ އެންމެންގެ މައްސަލަތަކުގެ ޒިންމާ ނަގަންޖެހެނީ ތިބާއެވެ. އެ މައްސަލަ ޙައްލު ކުރަންޖެހެނީ ތިބާއެވެ. ހުރިހާ ޒިންމާއެއް ވަނީ ތިބާއަށެވެ.

މިއީ އެއްވެސް އިންސާނަކަށް ނެގޭނެ ވަރުގެ ބުރައެއް ނޫނެވެ. ތިބާއަކީ ދުނިޔެ ރައްކާތެރި ކުރާނެ މީހެއް ނޫނެވެ. އެންމެންގެ މައްސަލަތަކުގެ ޒިންމާ ތިބާ ނަގާކަށް ނުޖެހެއެވެ. މުޅި ދުނިޔެ އިޞްލާޙު ކުރުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ޒިންމާއެއް އަޅުގަނޑުމެން ޤަބޫލުކުރަންޖެހެއެވެ. މިއީ ހަމައެކަނި ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ކުޅަދުންވަންތަ ވެ ވޮޑިގެންވާ ކަމެކެވެ.

އެހެންކަމުން މީހަކު އަމިއްލަ ނަފްސުން އެ ބުރަ ނަގައިލުމުން، ތައުޙީދުގެ ތެރެއިން لاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللّهِ (ﷲ ގެ އިރާދަފުޅުން ނޫނީ ޙާލަތެއް ވެސް ބަދަލުނުވާކަމާއި ބާރެއް ވެސް ނުވާކަން) އެނގިގެންދެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންނަށް ހަމަޖެހުމެއް ލިބުން އޮތީ ހަމައެކަނި އެހާ ހިސާބުންނެވެ. ރޭގަނޑު ހަމަޖެހިގެން ނިދެން ފަށާނީ އެހާ ހިސާބުންނެވެ. އެހެނީ އަޅުގަނޑުމެން އަމިއްލަ ނަފްސުތަކުގެ މައްޗަށް އެހާ ބޮޑު ބުރައެއް ނެގުމުން، އަޅުގަނޑުމެން ‘އިލާހަކަށް’ ވާން މަސައްކަތް ކުރާ ފަދައެވެ. އެ ބުރަތައް އުފުއްލެވުމަކީ ހަމައެކަނި ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ބާރުފުޅުގައިވާ ކަންތަކެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ބާރުގައެއް ނޫނެވެ.

ނުނިމޭ