ނަމާދުގެ ޙަޤީޤީ ލައްޒަތު ލިބިގަންނާނީ ކިހިނެއް؟ (ބާރަވަނަ ބައި)

ތިބާގެ އެންމެ ބޮޑު ބޭނުން ފުއްދާށެވެ.

އަޅުގަނޑުމެން މިހާރު ކިޔަވައި ނިންމައިފީމުއެވެ. އަދި އިރުކޮޅަކަށް މަޑުކުރުމަށްފަހު اللّه أَكْبَر (ﷲ ގެ މާތްކަން އެހެން ހުރިހާ ކަމަކަށްވުރެ ބޮޑުވެގެންވެއެވެ.) ކިޔަމުން ގުދުވަމުއެވެ. މިއީ ނަމާދަށް އަލުން ނަމާދަށް ސަމާލުކަން ދިނުމަށް ހަނދުމަކޮށްދޭ ވަގުތުކޮޅެކެވެ. އެއީ….

އަޅުގަނޑުމެން މި ބިންމަތީގައި ނަމާދަށް ތިބޭ ވަގުތު ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ބައްލަވައިވޮޑިގެންވަނީ 7 އުޑުގެ މަތިންކަން ވެސް ހަނދުމަކޮށްދޭ ވަގުތުކޮޅެކެވެ. އެހެންކަމުން އަޅުގަނޑުމެންގެ ނަމާދު ވާންވާނީ ރީތިކަން އެކުލެވިގެންވާ ނަމާދަކަށެވެ. ވަކިން ޚާއްޞަކޮށް ރުކޫޢުގައެވެ. އެހެނީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ރީތިވެވޮޑިގެންވެއެވެ. އަދި ރީތިވެ ފުރިހަމަވެގެންވާ ޢަމަލުތައްދެކެ އެކަލާނގެ ލޯބިވެވޮޑިގެންވެއެވެ. ﷲ އަށްވުރެ މާތްވެ މަތިވެރިވެވޮޑިގެންވާ ފަރާތަކާއި މިއަދު އަޅުގަނޑުމެން ބައްދަލެއް ނުކުރާނަމުއެވެ. އެހެންކަމުން އެކަލާނގެއަށްޓަކައި މި ނަމާދު ރީތިކޮށް ފުރިހަމަ ކުރަމާ ހިނގާށެވެ.

ދެއަތްތިލަ ކަކޫމަތީގައި ޖައްސައި އަތުގެ އިނގިލިތައް ދުރުކުރާށެވެ.

ބުރަކަށި ސީދާކޮށް ބޮލާއި އެއްހަމައެއްގައި ބުރަކަށި ބަހައްޓާށެވެ. ހަށިގަނޑުގެ ހުރިހާ ބައެއް ހަމައަކަށް އެޅެންދެން މަޑުމައިތިރިކަން އިސްކުރާށެވެ. سُبْحَانَ رَبِّيَ الْعَظِيم (މިއަޅާގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ ހުސްޠާހިރުވަންތަކަމާއެވެ! އެކަލާނގެއީ މާތްވެ، ބޮޑުވެގެންވާ ރަސްކަލާނގެއެވެ.) رَبِّيَ މި ބަސްތަކުގައި ‘މިއަޅާގެ’ އޭ ބުނެވޭ ގޮތަށް ސަމާލުކަން ދޭށެވެ. އެ ބަސްތަކުން އަޅުގަނޑުމެންނާއި ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ދެމެދު އޮތް ލޯތްބާއި ގުޅުމަށް އަލި އެޅުވިގެންދެއެވެ. އެކަލާނގެއީ މިއަޅާގެ ރަސްކަލާނގެއެވެ. މިއަޅާގެ ރައްބެވެ. އެ ކަލާނގެއީ، މިއަޅާ އެކަލާނގެ ގެ އޯގާވަންތަކަމުން ބޮޑުކުރައްވައި، އަންނައުނު ދެއްވައި، ކާންބޯން ދެއްވައި، ޝިފާ ދެއްވައި، އަޅައިލުން ދެއްވި ރަސްކަލާނގެއެވެ. ހިތުގެ ފުންމިނުން ބުނެވޭ سُبْحَانَ މާނައަކީ – އެކަލާނގެ ހުރިހާ އައިބަކުން މާ ބޮޑަށް ވެސް ދުރުވެ ހުސްޠާހިރުވެވޮޑިގެންވާ ކަމެވެ!

سُبْحَانَ رَبِّيَ الْعَظِيم ދެ ތިން ފަހަރު ބުނެވޭ ހިނދު އަޅުގަނޑުމެންގެ ހިތްތައް އެކަލާނގެ ޙަޟްރަތުގައި ތިރިވެ، ޚުޝޫޢަތްތެރިވެފައި ވާނެކަން ގައިމެވެ. އެކަލާނގެ ގެ މަތިވެރި މަޤާމާއި ބާރުވެރިކަން ހިތަށް ގެންނާށެވެ. ހަމަ ޔަޤީނުން ވެސް މި އަޅާގެ ހުރިހާ އުއްމީދެއް ވަނީ އިބަރަސްކަލާނގެ ޙަޟްރަތުގައެވެ. މިއަޅާގެ ވެރި ރައްބުގެ ޙަޟްރަތުގައެވެ.

ނަމާދުގެ މި ބަޔަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ވަރަށް ގިނަ މީހުން އެއްވެސް އިޙްސާސެއް ނެތި ކުރަންޖެހޭތީ ކުރާ ޙަރަކާތެއްގެ ގޮތުގައި ނިންމައިލާ ބަޔެކެވެ. ޤުރުއާން ކިޔަވާ އިރުގަޔާއި ސަޖިދައިގައި އޮންނައިރު ކުރެވޭ އަސަރެއް ރުކޫޢުގައި އަޅުގަނޑުމެންނަށް ގިނަ ފަހަރު ނުކުރެވެއެވެ. އެހެނަސް ޙަޤީޤަތުގައި ރުކޫޢަކީ ﷲ އަށްޓަކައި އަޅުގަނޑުމެން ކުރާ އަޅުކަމާއި އެކަލާނގެއަށް ބޯލެނބުމުގެ ނުހަނު ވަރުގަދަ ނިޝާނެކެވެ! ހިތްތިރިކަމާއި ޚުޝޫޢަތްތެރިކަމުގެ އަސާސްވަނީ މި ޙަރަކާތުގައެވެ! ކުރީގެ ޢަރަބިންނަށް މިކަން ނުހަނު ރަނގަޅަށް ދޭހަ ކުރެވިފައިވީތީ އޭގެ ތެރެއިން ކިބުރުވެރި މީހުން ނުހަނު ބޮޑުވެގެންވާ އުރެދުމަކުން ރުކޫޢުކުރުމަށް ދެކޮޅު ހެދިއެވެ! އެއް ޞަޙާބީއަކު އިސްލާމްދީން ޤަބޫލު ކުރުމަށް ރަސޫލާ ﷺ އަށް އަޙުދު ކުރިއިރު، ނަމާދުގައި ކޮޅަށް ހުރުމަށްފަހު ސީދާ ސަޖިދައަށް ދެވިދާނެތޯ ވެސް ސުވާލުކުރެއްވިއެވެ. ރުކޫޢު ހަމަ އެއްކޮށް ދޫކޮށްލަން އެދޭ ފަދައަކުންނެވެ!

އަޅުގަނޑުމެން އެންމެން ވެސް ހައްދަވާފައިވަނީ އެކި ބޭނުންތަކާއި އެކީގައެވެ. ލޯބި އިޙްސާސް ކުރުމުގެ ބޭނުމެވެ. އިރުކޮޅަކަށް އެކަނި ހުރުމުގެ ބޭނުމެވެ. ނުހަނު ދަތި ދުވަހަކަށްފަހު ގެއަށް ދާއިރު ޚާއްޞަ މީހަކު ތިބާގެ އިންތިޒާރުގައި ހުންނާނެ ކަމުގެ ބޭނުމެވެ. ތިބާގެ ކުދިންނާއިއެކީ ވަގުތު ހޭދަކޮށް އެކުދިންނަށް ބޮސްދީ، ލޯތްބާއިއެކީ ނިންދެވުމުގެ ބޭނުމެވެ. މި ބޭނުންތައް ނުފުދިއްޖެނަމަ އަޅުގަނޑުމެންގެ ކިބައިގައި ނުސީދާކަމެއް އުފެދި، އަޅުގަނޑުމެންގެ މުޅި ދުވަހަށް އަސަރު ކުރެއެވެ. މުޅި ދުވަހު އަޅުގަނޑުމެން ހިތްހަމަނުޖެހި، ސިނގުރުޅި އަންނަ ގޮތް ވެފައި އެއީ ކީއްވެކަމެއް ނޭނގި ހިނގައިދާނެއެވެ. އެދުވަހު އަޅުގަނޑުމެންނަށް ބޭނުންވާ ކޮންމެވެސް ބޭނުމެއް ނުފުދި ހުރީއެވެ.

އެހެނަސް އަޅުގަނޑުމެން ހައްދަވާފައިވަނީ އެ ހުރިހާ ކަމަކަށްވުރެ މާ ބޮޑު، އަދި އަޅުގަނޑުމެންގެ ދުޅަހެޔޮ ދިރިހުރުމަކަށް މާ މުހިއްމު ބޭނުމަކާއި އެކީގައެވެ. އެއީ އަޅުކަން ކުރުމުގެ ބޭނުމެވެ. މި ބޭނުން ފުއްދުމަށްޓަކައި ޒަމާނުއްސުރެ އިންސާނުން ވަނީ އިރު ދަށުގައިވާ ހުރިހާ އެއްޗަކަށް އަޅުކަން ކޮށްފައެވެ. (އިރާއިވެސް ލައިގެންނެވެ.) ބުދަށާއި، ފެނަށާއި، ޖަނަވާރަށާއި، ހަރުފައަށާއި، އިރަށާއި، ތަރިތަކަށާއި، ފައިސާއަށާއި، ސައިންސްގެ ޢިލްމަށާއި އަދި އަމިއްލަ ހަވާނަފްސުގެ އެދުންތަކަށް ވެސްމެއެވެ. އަދި މިކަމަށްޓަކައި އެމީހުން އެތައް ބުރަ މަސައްކަތަކާއި ފައިސާއެއް ހޭދަ ކުރެއެވެ. ހަމަ ޔަޤީނުން ވެސް އަޅުކަން ކުރުމުގެ މި އެދުމަކީ ފުއްދަންޖެހޭ އެދުމެކެވެ. އެހެނަސް މަތީގައި ބަޔާން ކުރެވުނު އެއްވެސް ކަމެއް، ޙައްޤުވެގެންވާ އެއްކައުވަންތަ އިލާހަށް އަޅުކަން ކުރުމާއި އެއްވަރަށް އެ އެދުން ފުއްދައެއް ނުދޭނެއެވެ! ނަމާދު މި އެދުން ފުރިހަމަ ވެގެންދެއެވެ. ރުކޫޢަކީ އެ އެދުން ފުއްދުމުގެ އަސާސީ މުހިއްމު ބައެއް ކަމުގައިވާ ޙާލުގައެވެ.

ރަސޫލާ ﷺ އާއި އަޅުގަނޑުމެންނަށްވުރެ ކުރިން އައި މީހުންނަށް ރުކޫޢުއިން ލިބޭ ހިތްހަމަޖެހުމާއި ލައްޒަތެއްގެ ސަބަބުން، ނަމާދުގެ ކޮޅަށް ހުންނަ ބަޔާއި އެއްވަރަށް އެބޭކަލުން ރުކޫޢުގައި ވަގުތު ހޭދަ ކުރެއްވިއެވެ. އެއް ޞަޙާބިއްޔަކު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި އެކަލޭގެފާނު ބަޤަރާ ސޫރަތާއި، އާލު ޢިމްރާން ސޫރަތާއި، ނިސާ ސޫރަތާއި، މާއިދާ ސޫރަތް ކިޔަވައި ނިމުނުއިރުވެސް، އެކަލޭގެފާނުގެ އަރިހުގައި ހުންނެވި ޞަޙާބީ ކަމަށްވާ ޢަބްދު ﷲ އިބްނު ޒުބެއިރު އޭރުވެސް ހުންނެވީ ރުކޫޢުގައެވެ! އިބްނު ޒުބެއިރު (ރަޟިޔަ ﷲ ޢަންހު) އެކަލޭގެފާނުގެ އެންމެ ބޮޑު ބޭނުން ފުރިހަމަ ކުރައްވަމުން ގެންދެވީއެވެ.

އެއްދުވަހަކު ރަސޫލާ ﷺ އަށް ވަރަށް އަވަސްއަވަހަށް ނަމާދު ކުރަމުން ދިޔަ މީހަކު ފެނިވަޑައިގެންނެވިއެވެ. އަވަސްއަވަހަށް އޭނަގެ ރުކޫޢަށާއި ސަޖިދައަށް ގޮސް ތެދުވަމުން ދާ މީހެކެވެ. އެހިނދު ރަސޫލާ ﷺ ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. މި މީހާގެ ނަމާދު މިފަދަ ގޮތެއްގައި ވާ ޙާލު މި މީހާ މަރުވެއްޖެނަމަ، އޭނަ މަރުވީ މުޙައްމަދު ﷺ ގެ ސުންނަތް ނޫން އެހެން ސުންނަތަކަށް ތަބާވާ ޙާލުގައެވެ. އެހެންކަމުން އަޅުގަނޑުމެން ރުކޫޢު ކުރަންވީ ރަސޫލާ ﷺ ގެ މިސާލުގައި ހިފައިގެން ނުހަނު މަޑުމައިތިރި ކަމާއި ޚުޝޫޢަތްތެރިކަމާއި އެކީގައެވެ.

މި ދުނިޔަވީ ޙަޔާތް ފުރިގެންވަނީ ދަތިތަކާއި ތަދުތަކުންނެވެ. އެއްދުވަހު އަޅުގަނޑުމެން ހީލަނީ އަނެއްދުވަހު ރުއިމަށެވެ. މި ޙަޔާތުގެ ބުރަތަކުގެ ސަބަބުން އަޅުގަނޑުމެން ކަރުހިއްކައި ވަރުބަލި ވެދެއެވެ. ނަމާދު ފަދައިން މި ކަރުހިއްކުން ފިލުވައިދޭނީ ފަހެ ކޯޗެއް ހެއްޔެވެ؟ ރަސޫލާ ﷺ ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. “އެމީހެއްގެ ރުކޫޢު ރަނގަޅަށް ފުރިހަމަ ނުކުރާ މީހެއްގެ މިސާލަކީ، ނުހަނު ބަނޑުހައިވެ ހުރެ ދެތިން ކަދުރެއް ނޫނީ ނުކާ މީހެއްގެ މިސާލެވެ.” އެހެންކަމުން އަޅުގަނޑުމެންގެ އަރާމު އަޅުގަނޑުމެން ސަޖިދައާއި ރުކޫޢުއިން ހޯދަމާ ހިނގާށެވެ.

ދުވަހެއްގެ ތެރޭގައި 17 ފަހަރު އަޅުގަނޑުމެން ގުދުވަމުއެވެ. ﷲ އަށްޓަކައި އަޅުގަނޑުމެންގެ ހިތުގައިވާ ލޯބި އެއިން އިތުރުވާން ވާނެއެވެ. ތިބާ އެކަލާނގެ ދެކެ ލޯބިވެއްޖެނަމަ، އެކަލާނގެ ތިބާދެކެ އެއަށްވުރެ ބޮޑަށް ލޯބިވެވޮޑިގެންވާނެއެވެ. އެހެނީ އެކަލާނގެއީ އެންމެ ރަޙީމްވަންތަ، ކަރީމްވަންތަ ރަސްކަލާނގެއެވެ. ހުރިހާ އެއްޗެއް ހެއްދެވި ވެރިރަސްކަލާނގެ ތިބާދެކެ ލޯބިވެވޮޑިގެންވާނަމަ، ތިބާއަށް ގެއްލުމެއް ދެވޭނީ ފަހެ ކާކަށް ހެއްޔެވެ؟

ނުނިމޭ